RES Maliyet Raporu – Kasım 2024
Algopoly
Bu raporda ülkemizdeki rüzgar enerji santrallerinin tahmin performansları EPİAŞ Şeffaflık Platformu verileri kullanılarak hesaplanmıştır. Ana performans kriteri MWh başına düşen ortalama dengesizlik ve KÜPST maliyetidir (bkz. Metodoloji).
Bu raporu oluştururken kullandığımız verileri kendi analizleriniz için toplu halde almak isterseniz buradaki formu doldurarak bize bilgilerinizi ulaştırabilirsiniz.
Kasım 2024 Genel Görünüm
Aşağıdaki grafikte rüzgar enerji santrallerinin Kasım 2024 birim başına tutar maliyetine ulaşabilirsiniz. Bu ay için santral referans (medyan) birim maliyeti 79.36 TL/MWh olarak gerçekleşmiştir. Santrallerin birim maliyetleri (sondaki bazı istisnalar hariç) düzenli bir şekilde artış göstermektedir. En iyi 3 santral ise AYDOS RES, BERGAMA VENTO RES ve KOCALAR RES olarak gözükmektedir.
Bilgilendirme
- Raporların tamamında kamuya açık veriler kullanılmış olup, bütün veriler EPİAŞ Şeffaflık Platformu’ndan temin edebilir.
- Raporlar ile ilgili her türlü yorum, görüş, öneri ve düzeltme taleplerinizi buraya tıklayarak bildirebilirsiniz.
- Algopoly, hesaplamalarında metodolojisine uygunluk ve veri kalitesi konusunda azami özeni göstermesine karşın bu veri ve raporlardan kaynaklanabilecek kayıp ve zararlardan dolayı hukuken herhangi bir sorumluluk kabul etmemektedir.
- Bu rapor bütünlüğü korunacak şekilde Algopoly kaynak gösterilerek ve ilgili sayfaya link verilerek paylaşılabilir, sunum ve raporlarda kullanılabilir.
Algopoly Hakkında
Algopoly 2 ülkede ve 6 sektörde şirketlerin kararlarına algoritmaları dahil etmelerine yardımcı olur. Elektrik piyasaları katılımcıları için tüketim tahmini, K3 portföy üretim tahmini, piyasa tahminleri ve YEKDEM konularında modeller geliştirmektedir. Rüzgar üretim tahmin modellerimiz hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Hesaplama Metodolojisi
Raporumuzda tahmini birim maliyet, iki maliyet kalemi kullanılarak hesaplanmıştır: \(DT\) (Dengesizlik Tutarı) ve \(KUPST\). Bu iki maliyet kaleminin hesaplanması aşağıdaki gibidir:
Dengesizlik Tutarı
Öncelikle işletmenin dengesizlik miktarının, \({DM}_{t}\), elde edilişine bakalım. Dengesizlik miktarı herhangi bir saat için gerçekleşen üretimin KUDÜP değerinin üstünde ya da altında kalmasına göre pozitif ya da negatif olmaktadır. Bu iki durumu aşağıdaki gibi ifade edebiliriz:
Eğer gerçekleşen üretim KUDÜP’ten fazlaysa
- Pozitif dengesizlik miktarı \({DM}_{poz_t} = {Gerceklesen}_{t} - {KUDUP}_{t}\)
Eğer gerçekleşen üretim KUDÜP’ten düşükse
- Negatif dengesizlik miktarı \({DM}_{neg_t} = {KUDUP}_{t} - {Gerceklesen}_{t}\)
Birim dengesizlik tutarı hesaplaması da, \({BDT}_{t}\), dengesizlik miktarının pozitif veya negatif olmasına göre değişmektedir. Bu iki durumda birim dengesizlik maliyetini \({PTF}_{t}\) (Piyasa Takas Fiyatı) ve \({SMF}_{t}\) (Sistem Marjinal Fiyatı) üzerinden herhangi bir saat için aşağıdaki gibi hesaplayabiliriz:
- Birim pozitif dengesizlik tutarı \({BDT}_{poz_t} = {PTF}_t - (({PTF}_t - {SMF}_t)*0.97)\)
- Birim negatif dengesizlik tutarı \({BDT}_{neg_t} = (({SMF}_t - {PTF}_t)*1.03) - {PTF}_t)\)
Üreticinin dengesizlik yönü doğrultusunda dengesizlik miktarının birim dengesizlik maliyetiyle çarpımıyla söz konusu saat için dengesizlik tutarını, \({DT}_{t}\), elde etmiş oluyoruz. Formüllerdeki \(t\) değerini bir saat olarak düşünebiliriz. Bir zaman aralığı üzerinde bu çarpımların toplanması ile o zaman aralığı için üreticinin toplam dengesizlik tutarını hesaplamış oluyoruz. Bu zaman aralığını da raporun çıktığı ay olarak düşünebiliriz.
- Toplam pozitif dengesizlik tutarı \({DT}_{poz} = \sum_t ({DM}_{poz_t} * {BDT}_{poz_t})\)
- Toplam negatif dengesizlik tutarı \({DT}_{neg} = \sum_t ({DM}_{neg_t} * {BDT}_{neg_t})\)
Elde edilmiş bu pozitif ve negatif dengesizlik tutarlarının toplanmasıyla da toplam dengesizlik tutarını elde ediyoruz.
- Toplam dengesizlik tutarı \({DT} = {DT}_{poz} + {DT}_{neg}\)
KÜPST
KÜPST hesaplaması, raporumuzun kapsamında olan RESler için YAL ve YAT talimatlarına tabi tutulmadıkları ve Sekonder Frekans Kontrol Rezervi (SRDM) bulundurmadıkları için KUDÜP değerleri esas alınarak yapılmaktadır. Öncelikle birim KÜPST’nin herhangi bir saat için hesaplanmasına bakalım:
- Birim KÜPST \({BKUPST}_{t} = max({PTF}_{t}, {SMF}_{t}) * 0.03\)
KÜPSM hesaplanması için ise öncelikle dengesizlik toleransını hesaplamak gerekmektedir. Bu tolerans miktarı işletmenin beklenen üretim miktarınından, bizim durumumuz için KUDÜP, yapılan sapmanın cezalandırılmadığı miktarı ifade eder ve KUDÜP’ün %21’i alınarak hesaplanır.
- Tolerans miktarı \({TM}_{t} = {KUDUP}_{t} * 0.21\)
Eğer işletmenin negatif veya pozitif yönde yaptığı dengesizlik bu tolerans miktarını aşmazsa bir cezalandırmaya tabi tutulmaz. Ancak, aştığı takdirde tolerans miktarını ne kadar aştıysa o miktar üzerinden cezalandırılır ve bu miktara KÜPSM denir.
- \({KUPSM}_{t} = abs({UEVM}_{t} - {KUDUP}_{t}) - {TM}_{t}\)
Birim KÜPST değerinin o saat için KÜPSM ile çarpılmasıyla ilgili saatin KÜPST değerini elde etmiş oluyoruz. Dengesizlik tutarına benzer bir şekilde, bir zaman aralığı üzerinde bu çarpımların toplanması ile o zaman aralığı için üreticiye ait toplam KÜPST’ü hesaplamış oluyoruz.
- \(KUPST = \sum_t {BKUPST}_{t} * {KUPSM}_{t}\)
Birim Maliyet
Toplam maliyet yukarıda hesaplamaları gösterilmiş dengesizlik tutarı ve KÜPST’nin toplanmasıyla elde edilmektedir.
- Toplam maliyet \(TM = DT + KUPST\)
Birim maliyeti elde etmek için de hesapladığımız toplam maliyeti toplam üretime, \(TU\), bölmemiz gerekmektedir:
- Birim maliyet \(BM = TM / TU\)
